موارد مصرف :
- کم خونی فقر آهن، اسید فولیک و ویتامین B₁₂
- بانوان در سنین تولید مثل
- قبل از بارداری برای پیشگیری از ناهنجاری های نقائص لوله عصبی در جنین
- در بارداری و شیردهی
- پیروی از رژیم های گیاهخواری
- مصرف مکمل آهن می تواند سبب تقویت یادگیری، حافظه و تفکر در کودکان دچار فقر آهن شود
- ریزش مو ناشی از کمبود آهن
- ورزشکاران
دستور مصرف : روزی 1 الی 2 عدد ترجیحاً با معده خالی و در صورت عدم تحمل همراه با غذا میل شود.
شرایط نگهداری : زیر دمای ۲۵ درجه سانتی گراد و دور از دسترس اطفال نگهداری شود.
نکات قابل توجه :
- از مصرف همزمان با لبنیات، چای و قهوه خودداری شود.
- پس از بهبود علائم آزمایشگاهی کم خونی، جهت پر کردن ذخایر آهن بدن بنا به تجویز پزشک مصرف فرآورده 3 الی 6 ماه ادامه می یابد.
توضیحات :
کم خونی فقر آهن چیست؟ کم خونی ناشی از فقر آهن شایع ترین اختلال سوءتغذیه ای در جهان است که اغلب گریبانگیر کودکان و نوجوانان در سنین رشد و همچنین جمعیت بانوان در سنین تولید مثل می گردد. در کم خونی فقرآهن، تعداد گلبول های قرمز خون و میزان هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز کاهش می یابد و در نتیجه رساندن اکسیژن به سلول های بدن و دفع دی اکسیدکربن از آنها مختل می گردد. علائم کم خونی شامل احساس خستگی مفرط و زودرس همراه با ضعف و بیقراری، عدم تمرکز در کارها، رنگ پریدگی، نفس نفس زدن با فعالیت مختصر، سردرد، سندرم پای بیقرار، تپش قلب و اضطراب بی دلیل و در موارد پیشرفته ریزش مو می باشد. تحقیقات جدید نشان داده اند کمبود آهن در کودکان سبب اختلالات یادگیری، تفکر و حافظه می شود. برای پیشگیری از این اختلالات دریافت میزان کافی آهن از طریق رژیم غذایی یا از مکمل های دارای آهن توصیه می شود.
مقدار آهن بدن به شدت محافظت می شود و حدود 90% آن هر روز بازیافت شده و مجدداً مورد استفاده قرار می گیرد. اگر آهن دریافتی شخص برای جبران این 10% دفع شده کافی نباشد، کمبود آهن ایجاد می شود.
مقدار توصیه شده و منابع غذایی غنی از آهن : مقدار مجاز توصیه شده روزانه (RDA) برای مردان و زنان بعد از یائسگی 8 میلی گرم است. این میزان برای زنان در سنین تولید مثل (برای جایگزینی آهن از دست رفته در خونریزی های ماهانه و فراهم کردن ذخایر کافی آهن در حاملگی) روزانه 18 میلی گرم می باشد. در پسران نوجوان (14 تا 18 سال) مقدار توصیه شده برای مصرف آهن روزانه 11 میلی گرم است. در حاملگی نیاز روزانه به آهن افزایش یافته و به 15 الی 27 میلی گرم می رسد.
تاکنون بهترین منبع آهن شناخته شده جگر بوده است و پس از آن غذاهای دریایی، کلیه، قلب، گوشت بدون چربی و ماکیان بیشترین مقدار آهن را دارا می باشند. برای بهبود جذب آهنی که در منابع گیاهی وجود دارد، مصرف توام با میوه ها و سبزی هایی که ویتامین C بالایی دارند مثل مرکبات توصیه می شود. یعنی بهتر است مثلاً حبوبات، عدس و یا تخم مرغ را همراه با یک پرتقال بخورید تا آهن بیشتری جذب بدنتان شود.
نقش ویتامین C در کم خونی : ویتامین C به عنوان قویترین افزایش دهنده جذب آهن شناخته شده است. این ویتامین در صورت مصرف همزمان با آهن، می تواند آهن فریک را به آهن فرو احیا کرده و مقدار جذب آن را از روده افزایش دهد(1). در مکمل فرو- دین برای بالا بردن مقدار جذب آهن، ویتامین C نیز افزوده شده است.
زیست فراهمی آهن موجود در منابع خوراکی مصرف شده، به شدت به نوع ترکیب آهن و سایر مواد غذایی مصرف شده همراه با آن بستگی دارد. مطالعات بالینی اخیر نشان داده که زیست فراهمی آهن در ترکیب با بیس گلیسینات حدود 2 برابر بیشتر از سولفات است و مصرف نصف آهن به فرم بیس گلیسینات در مقایسه با سولفات اثر مشابه و یکسانی از نظر بهبود شاخص های خونی، روی بیماران کم خون دارد. درضمن کم کردن دوز آهن در این نوع ترکیب، سبب کاهش عوارض گوارشی ناشی از دریافت زیاد آهن خوراکی می شود.
امروزه برخی مکمل های آهن بطور ویژه برای آزادسازی آهسته آهن در دستگاه گوارش تهیه شده اند ولی تحقیقات نشان داده اند که فرآورده های آهسته رهش آهن، زیست فراهمی کمی دارند، زیرا ممکن است در زمان عبور از دوازدهه دارو را آزاد نکرده و آهنی جذب نشده باشد. به دلیل مشکل آزاد شدن آهن در ترکیبات آهسته رهش، فرمولاسیون مکمل فرو- دین برای آهسته رهش بودن طراحی نشده است، ولی در عوض بخاطر ترکیب ویژه با بیس گلیسینات (پروتئین) از جذب بالاتری نسبت به سایر فرم های آهن برخوردار است. متخصصان تغذیه بر این باورند که همراه بودن پروتئین با آهن در غذا سبب افزایش جذب آهن می شود و شاید به همین دلیل باشد که منابع حیوانی آهن و گوشت ها زیست فراهمی بالاتری دارند، چون این مواد غذایی غنی از پروتئین نیز می باشند.
اسیدفولیک و ویتامین B₁₂ : علاوه بر آهن، دو ریزمغذی اسید فولیک و ویتامین B₁₂ نیز در ساخته شدن گلبو ل های قرمز نقش اساسی دارند. گاهی اوقات با مصرف آهن کافی، کم خونی بهبود نمی یابد که به علت نقص اسیدفولیک و ویتامین B₁₂ بدن می باشد. مکمل فرو- دین با داشتن این ریزمغذی های مهم در امر خون سازی، ترکیبی بسیار سودمند در پیشگیری از کم خونی برای کودکان، نوجوانان، جمعیت بانوان در سنین تولید مثل، بارداری و شیردهی می باشد.
کم خونی ناشی از کمبود اسیدفولیک چیست؟
کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک زمانی اتفاق می افتد که بدن اسید فولیک کافی نداشته باشد. فولات و اسیدفولیک فرم های یک ویتامین محلول در آب و جــزء گـروه ویتامین هـای(B) می باشد. و به بدن در ساخت سلول های جدیدی از جمله گلبول های قرمز خون کمک می کند. بدن برای حمل اکسیژن به سلول های قرمز خون نیاز دارد. اگر به اندازه کافی گلبول قرمز نداشته باشیم، دچار کم خونی می شویم که می تواند احساس ضعف و خستگی ایجاد نماید. بنابراین مهم است که هر روز اسید فولیک کافی دریافت کنید. اسیدفولیک یکی از ویتامین های مهم در طی دوران بارداری است زیرا در ســنتز DNA و همچنیــن بـه عنـوان کوآنزیـم در متابولیسـم اسیدآمینه عمل می کند. بنـابراین یک ویتـامین ضـروری بـرای تمـام تقســـیم های ســلولی در جنین، جفت و ســنتز پروتئیـن و سـاخته شـدن سلولهای قرمز خونی مادر می باشد. بیشتر افراد اسید فولیک کافی با توجه به رژیم غذایی مناسبی که دارند دریافت می کنند. اما برخی افراد یا به اندازه کافی از رژیم غذایی مناسب استفاده نمی کنند یا در جذب آن از غذاهایی که می خورند مشکل دارند. زنان بارداری که اسید فولیک کافی دریافت نمی کنند، به احتمال زیاد دارای بچه هایی با نقص مادرزادی بسیار جدی می باشند. به طور کلی در سراســر دنیـا، یـک سـوم تمام حاملگی ها بـا کمبـود فـولات همـراه اسـت. آمار حاکی از این اســت کـه یـک چـهارم زنـان باردار در کشورهای غربی دچار کمبود فــولات هستند که این رقم در کشورهای جهان سوم به یک دوم می رسد. هـمچنیـن بررسـی های انجـام شده در ایالات متحده نشان می دهـد کـه کمبـود فولات گلبول قرمز در یک سوم زنــان بـاردار و کمبود فولات سرم در دو سوم آنان وجود دارد. سازمان جــهانی بهداشـت گـزارش می کنـد بیش از 50 درصد زنــان از کمبـود اسـیدفولیک در سه ماهــه آخـر بـارداری رنـج می برنـد.
ناهنجاری هایی کــه بــه علــت کمبـــود اسیدفولیک در جنین رخ می دهند شامل:
- نقـایص لولـه عصبـی مثـل اســپینابیفیدا
- آنانســفالی
- هیدروسـفالی
- نقـص در دسـت و پـا
- بــه دنیا آمدن کودکــان کـم وزن
- و عقب مـاندگـی ذهنـی می باشد.
چه افرادی در معرض کمبود قرار دارند:
- اگر به اندازه کافی غذاهای حاوی اسید فولیک نمی خورید. این غذاها می تواند شامل مرکبات، سبزیجات سبز برگ و غلات غنی شده باشد.
- بدن به مقدار بیشتر اسید فولیک نیاز دارید. این اتفاق ممکن است در صورت بارداری یا داشتن برخی مشکلات پزشکی مانند بیماری سلول داسی شکل رخ دهد.
- بدن قادر به جذب اسید فولیک کافی نمی باشد. این امر ممکن است در صورت نوشیدن بیش از حد الکل یا مشکلات کلیوی شدید که نیاز به دیالیز دارند، رخ دهد.
- داروهای خاصی مانند داروهای مورد استفاده در درمان سرطان ، آرتریت روماتوئید و تشنج را مصرف می کنید.
علائم کم خونی ناشی از فقر اسید فولیک :
کم خونی ناشی از کمبود اسیدفولیک چگونه تشخیص داده می شود؟ با یک آزمایش خون می توانید تعداد گلبول های قرمز خون را بررسی کنید و ببینید آیا بدن شما اسید فولیک کافی دارد یا خیر. سطح ویتامین B12 نیز بررسی می شود. برخی از افراد که میزان اسیدفولیک آنها بسیار کم است، ویتامین B12 نیز در آنها بسیار پایین می باشد. این دو بیماری می توانند علائم مشابهی ایجاد کنند.
درمان کم خونی ناشی از فقر اسید فولیک :
برای درمان کم خونی، می توانید هر روز قرص اسیدفولیک مصرف کنید تا سطح اسیدفولیک شما دوباره بالا رود. بعد از طبیعی شدن سطح اسیدفولیک، غذاهای غنی از اسید فولیک بخورید تا دوباره دچار کم خونی نشوید. این غذاها شامل نان و غلات غنی شده ، مرکبات و سبزیجات برگ دار به رنگ سبز تیره است.
اسید فولیک و کمک به کاهش هوموسيستئين :
از دير باز نقـش تغذيـه خـصوصاً ويتـامين هـا و ريـز مغذی ها در ايجاد و تشديد بيماری هـا از جملـه ديابـت بـه خوبی روشن شده اسـت . هوموسيـستئين يـك اسـيد آمينه انـدوژن اسـت كـه در فراينـد متابوليـسم متيـونين تشكيل می شود. بـدن قـادر بـه ذخيـره كـردن متيـونين موجود در رژيم غذايی نمی باشد. بنابراين، پـس از دمتيلـه شدن تبديل بـه هوموسيـستئين شـده و در كبـد ذخيـره می گردد. هوموسيستئين توليد شده دو مسير را طی می كند در مسير اول به كمک كوفـاكتور ویتامین B9 (اسـيد فوليـک) بـه سيستئين متابوليزه می شود. در مسير دوم با گرفتن يـک گروه متيل مجدداً به متيونين تبديل می شود اين فرآينـد با دخالت انزيم متيونين سنتتاز انجام می شـود. ايـن چرخه چند مرحله ای به مكمل های غذايی اسيد فوليـک، ويتامين B12 و ويتـامين B2 نيازمنـد اسـت. لـذا كمبـود ويتامين های مذكور از علل مهـم هيپـر هوموسيـستئينمی است. هوموسيستئين اثرات شناخته شده ای روی سلول های عـصبی و انـدوتليال دارد و می توانـد بـا آسـيب انـدوتليوم و افــزايش رشــد عــضلات صاف عــروق زمينــه را بــرای آترواسكلروز و تـشكيل لختـه فـراهم كنـد. در بعـضی مطالعات تاثير آن روی سلول هـای بتـا پـانكراس بـصورت كاهش ترشح پايه انسولين و كاهش پاسخ دهی اين سلولها به عوامل محرک ترشح انسولين بوده، با چاقی و مقاومـت به انسولين همراهی داشـته اسـت. در بـسياری منـابع سطوح بالای آن بعنوان يک ريسک فـاكتور مـستقل بـرای بيماری هـای عروقـی و ترومبـوز وريـدی و برخی عـوارض بارداری مانند پره اكلامپسی در نظرگرفته شده است.