موارد مصرف:
- کنترل وزن
- تنظیم دستگاه گوارش
- سلامت قلب و عروق
- تنظیم فشار خون تصفیه و سم زدایی از فلزات سنگین و برخی سموم شیمیایی
- تقویت سیستم ایمنی
دستور مصرف:
سنین 7-4 سال : روزی 1 عدد سنین 10-7 سال : روزی 2 عدد سنین 14-11 سال : روزی 3 عدد سنین 15 سال به بالا : روزی 3 تا 6 عدد
شرایط نگهداری: در جای خشک و خنک و دور از دسترس اطفال نگهداری شود.
توضیحات: ریزجلبک هـا یـا فیتوپلانکتـون هـا نقـش مهمـی در مقدمه اکوسیستم های آبی و زنجیره های غذایی در آبها ایفـا می کننـد و عمـلا بـدون وجـود آنهـا عملکـرد کلیـه زنجیره ها و شبکه های غذایی موجود در آبهـا مختـل میگردد. جلبکها در آبهای سطحی در جاهایی که نور خورشید وجود دارد رشد می کنند. بیشتر آنها توسط قلاب هایی به کف اقیانوس یا صخره ها محکم چسبیده اند. جلبک ها متشکل از سه گروه قرمز، قهوه ای و سبز هستند. این موجودات با تثبیـت نیتـروژن، فسـفر و کربن، مهمترین نقش های طبیعی را در حذف ترکیبات آلی از محیط های آبی فراهم می نمایند.
در ایران جلبک های دریایی در سواحل جنوبی کشور بویژه در سواحل سیستان و بلوچستان ( چابهار ) فراوان یافت می شوند که بر اساس تقسیم بندی گیاه شناسان از هر سه گروه جلبک های سبز یا کلروفیت، جلبک های قهوه ای یا فیتوفیت و جلبک های قرمز یا رودوفیت در این منطقه وجود دارند. کشور چین یکی از بزرگترین تولید کنندگان جلبک های خوراکی در دنیا می باشد. امروزه جلبک شناسان در کشورهاي مختلف، در کنار تحقیقات زیستی خود درباره جلبک ها، به دنبال کشف خواص مفید و روش هاي استفاده اقتصادی از آنها هستند . میکروآلگ ها برای مصارف گوناگون بصورت صنعتی تولید می شوند. برخی از آنها در سطوح اقتصادی تولید و به عنوان غذاى سالم و مکمل در غذای انسان و دام، پرورش آبزیان و برای تصفیه بیولوژیک آبهای صنعتی بکار می روند.
زیست شناسی جلبک ها
جلبکها ساده ترین موجودات واجد کلروفیل هستند. سه تفاوت عمده بین جلبک ها و گیاهان عالی وجود دارد. اولا جلبک ها فاقد ریشه ، ساقه و برگ هستند، ثانیا در اطراف اندامها یا ساختارهای زایشی جلبک ها یاخته های محافظ وجود ندارد، ثالثا جنین در جلبک ها دیده نمی شود. دیواره یاخته ای در جلبک ها بسیار حائز اهمیت است. علت آن وجود مواد مختلفی است که بعضی از آنها کاربرد صنعتی ، دارویی و پزشکی دارند.
روش های کشت جلبک ه
سیستم های کشت ریز جلبک ها شامل روش های مختلفی از جمله استخرهای روباز ، استخرهای دارای بازوهای چرخان ، استخرهای با جریان سریع و کیسه های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرند. عوامل مختلفی در انتخاب نوع سیستم کشت ریز جلبک ها نقش دارند که مهم ترین آنها شامل نوع ریز جلبک، مواد غذایی، میزان مصرف انرژی، نوع محصول نهایی، قیمت زمین و همچنین آب و هواي منطقه ( برای کشت های روباز ) می باشند . کلرلا در محیط کشت غذایی غنی ، اسپیرولینا در pH های بسیار قلیایی و غلظت زیاد بی کربنات و دونالیلا سالینا در غلظت بالای نمک به خوبی رشد می کنند.
كلرلا(Chlorella)
کلرلا ولگاریس یکی از مشـهورترین ریز جلبـک هـا است که ساکن آبهای شیرین می باشـد و از لحـاظ عملکـردی مشـابه گیاهـان بـوده و از فعـال تـرین موجودات فتوسنتز کننده با تراکم بالای کلروفیل است. اين جلبک تک سلولی بشكل كروی تا بيضوی است گاهی تعدادی از سلول ها تشكيل كلنی های كوچكی را می دهند. كلروپلاست آن منفرد، فنجانی و بندرت مارپيچی است. دارای يک پيرونوئيد است كه امكان دارد بوضوح قابل مشاهده نباشد. هر سلول يک هسته دارد. كلرلا را به دليل خصوصيات تغذيه مناسب آن در كشورهای مختلف نظير آمريكا، ژاپن، آلمان، فلسطين، بصورت انبوه كشت مي دهند. اين جلبک بسرعت در محلول های معدنی رشد می كند و آناليز آن نشان داده كه مواد غيرآلی آن مشابه ذرت است. به صورت پودر، عصاره و قرص تهیه می شود.
امروزه جلبک کلرلا ولگاریس به شکل پودر در مواد غذایی خمیری نظیر نان، کیک، بیسکویت و ماکارونی و همراه با ماست، شیر، بستنی و غیره کاربرد دارد . کلرلا به شکل قرص و کپسول به میزان 3 تا 10 گرم در روز در انسان مصرف جهانی داشته و براي دام، طیور و آبزیان به عنوان مکمل غذایی با خواص عدیده مصرف می گردد. دیواره سلولی کلرلا قابلیت جذب و دفع فلزات سنگین، سموم شیمیایی و برخی سموم پایدار را داراست.
تركيبات تشكيل دهنده:
میکروجلبک کلرلا ولگاریس با 90 درصد ماده خشک حاوی کلروفیل، پروتئین، جربی، کربوهیدرات، ویتامین های A ، B1 ، B2 ، B3 ، B6 ، بیوتین ، اسید پانتوتنیک ، اسید فولیک ، اینوزیتول ، فسفر، منگنز، کلسیم، ید، روی، پتاسیم، سدیم است. همچنین حاوی کارتنوئیدها مانند ویتامین A ، آلفاکاروتن، لوتئین و ضد اکسیدان های قوی می باشد. به طور کلی کلرلا منبع خوبی از پروتئین، ویتامین های محلول در چربی، کولین، فیبر و مواد معدنی ضروری است. به طور تقریبی حاوی 67-55 درصد پروتئین می باشد که دارای همه اسید آمینه ها به غیر از متیونین و تیروزین است و از نظر خواص تغذیه ای و مقدار اسید آمینه شبیه تخم مرغ است.
کاربردهای دارویی
- بهبود سیستم هضم: میکروجلبـک کلـرلا ولگـاریس بواسـطه افـزایش باکتري های مفید هوازی دستگاه گوارش، سبب بهبود فرایند هضم می گردد.
- تقویت سیستم ایمنی: کلرلا ولگاریس ماکروفاژ سیستم ایمنی را برای حذف مواد خارجی (داروها و رادیکال های آزاد) از خون و لنف فعال می کند. نتایج یک مطالعه هشت هفته ای، در بزرگسالان سالم که مکمل کلـرلا مصرف می کردند، نشان دهنده افزایش فعالیت سیستم ایمنی در افراد مصرف کننده بود. نتایج یک مطالعه دیگر نیز نشان داد که مکمل های کلرلا باعث افزایش عملکرد سیستم ایمنی در شرکت کنندگان در سنین 50 تا 55 سال می شود.
- کاهش کلسترول: کلرلا ولگاریس سبب فعال نمودن فیبرهای محلول در روده گشته، که این فیبرها توده غذایی را به قسمتهای بالایی روده آورده و در آنجا اسیدهای صفراوی توسط باکتری ها تخریب شده و در نتیجه ترشح اسیدهای صفراوی را افزایش و کلسترول را کاهش می دهد. همچنین تغذیه با میکروجلبک، میزان کوله سیستوکینین در پلاسما را افزایش می دهد. این افزایش سبب ترشح بالای اسیدهای صفراوی شده و در نتیجه جذب کلسترول افزایش می یابد که در نهایت آنزیم کلیدی هیدروکسی متیل ردوکتاز فعال و تولید کلسترول را در بدن مهار می کند.
جلبک ها داراي 17 اسیدآمینه آزاد بوده که تورین از آن جمله می باشد. تورین و گلایسین از اسیدهای آمینه موجود در اسیدهای صفراوی هستند که تولید اسیدهای صفراوی را افزایش داده و با کاهش غلظت کلسترول خون کمک می کنند.
- درمان کبد چرب غیر الکلی
کبد چرب غیر الکلی بیماری خاموشی است که در دنیای امروز به عنوان یکی از معضلات سلامتی مطرح است. مهمترین فرضیه در پاتوژنز این بیماری، تئوری دو ضربه ای (Two hit) نام دارد. در ضربه اول مقاومت به انسولین سبب تجمع چربی در سلول های کبدی می شود و در ضربه دوم، سیتوکین های پیش التهابی و التهابی دخیل هستند. در حال حاضر درمان قطعی و موثری برای کبد چرب غیر الکلی وجود ندارد، اما با این حال بنا به اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO)، 20-25 درصد بار بیماری های مزمن با شیوه زندگی به ویژه رژیم غذایی مرتبط است، بنابراین استفاده از رویکردهای تغذیه ای به عنوان یکی از گزینه های درمانی برای بیماری های مزمنی مانند کبد چرب غیر الکلی مطرح می باشد.
به تازگی غذاهای فراویژه مورد توجه قرار گرفته اند و اثرات سودمند آن ها در برخی مطالعات مشاهده شده است. کلرلا، جلبک سبز تک سلولی یوکاریوتی (تک هسته ای) ساکن آب های شیرین و یکی از غذاهای فراویژه و پروبیوتیک در کل جهان به ویژه در کشورهای آسیایی است و به عنوان Good food شناخته مي شود و به صورت پودر، عصاره و قرص مورد استفاده قرار می گیرد.
- خواص آنتی اکسیدانی
جلبک کلرلا علاوه بر کلروفیل a وb دارای کارتنوئیدهای مختلفی می باشند. رنگیزه های جلبک ها شامل کلروفیل ها، کاروتنوئید ها (کاروتن وگزانتوفیل ها، فیکو بیلی پروتیین ها و فیکوسیانین و فیکواریترین) می باشد. كلروفیل رنگدانه سبز موجود در گیاهان است كه به جذب نور خورشید و تبدیل آن به انرژی كمک می كند. اعتقاد بر این است که این ماده برای بدن انسان بسیار مفید است. مصرف غذاهای حاوی كلروفیل باعث پاک شدن جریان خون، از بین رفتن بوی بد دهان و بدن، بی اثر شدن مواد سرطان زا و جلوگیری از فساد دندان ها می شود. به علاوه مصرف مكمل های حاوی جلبک اثرات مفیدی بر بیماری های التهابی مثل آرتریت و زخم معده دارد. كلروفیل هم چنین به عنوان یک عامل آنتی اكسیدان قوی باعث كاهش تخریب سلول ها به وسیله عوامل سرطان زای محیطی می شود.
کاروتنوئیدها گروهی از رنگدانه ها هستند که علاوه بر نقشی که در تشکیل رنگدانه ها بر عهده دارند، خاصیت آنتی اکسیدانی نیز برای آن ها گزارش شده است. حیوانات و انسان قابلیت سنتز آن ها را ندارند و باید از طریق رژیم غذایی دریافت شوند که پس از آن می توانند از شکل کاروتنوئیدی به شکل دیگر تبدیل گردند، هم چنین نقش مهمی در تشکیل ویتامینA برعهده دارند. در واقع بتا کاروتن، کاروتنوئید پایه برای تشکیل ویتامینA می باشد. جذب بتاکاروتن به جای جذب خود ویتامینA در رژیم غذایی، در کاهش وقوع سرطان موثر است و بتا کاروتن قادر به القاء عملکردهای زیستی متفاوتی از قبیل حفاظت در برابر نور، تنظیم ایمنی بدن و فعالیت ضد سرطانی در بدن جوندگان و انسان می باشد. اگرچه بدن دارای روندهای دفاعی هم چون آنزیم ها و مولکول های آنتی کسیدانی است که رادیکال های اکسیژن را دفع می کند ولی قرار گرفتن مداوم در معرض مواد شیمیایی و آلاینده ها می تواند منجر به افزایش تعداد رادیکال های آزاد خارج از توان بدن شود موجب آسیب اکسیداتیو غیر قابل بازگشت گردد، بنابراین آنتی اکسیدان ها با خاصیت جاروکنندگی رادیکال های آزاد نقشی مهم در پیش گیری یا درمان بیماری های مرتبط با اکسیداسیون یا رادیکال های آزاد ایفا می کنند. عدم وجود آسیب اکسیداتیو در اجزای ساختار این جلبک ها (مانند کاروتنوئیدها و اسید های چرب غیر اشباع با چند پیوند دوگانه) نشان پایداری آن ها نسبت به اکسیداسیون و داشتن سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی آن ها است.
موجودات فتوسنتزکننده مکانیسم های متفاوتی را برای سازگاری با نوسانات محیط های ساحلی و برای حفاظت خود در برابر عواملی چون پرتو فرابنفش و نور مرئی به کار می گیرند که شامل تنظیم فعالیت های آنزیمی و مولکول های آنتی اکسیدان مانند ویتامین E (آلفاتوکوفرول)، کاروتنوئیدها، گلوتاتیون پراکسیداز و سوپراکسید دسموتاز است. از طرفی به دلیل وجود ترکیباتی نظیر فلاونوئیدها و ویتامین Cاین جلبک دارای خاصیت آنتی اکسیدان قوی می باشد.
نتیجه گیری: با توجه به تنوع و پراکندگی جلبک ها در ایران و توان بالقوه آن ها جهت کاربردهای وسیع در صنایع مختلف غذایی، آرایشی – بهداشتی و دارویی می توان آن ها را جداسازی و خالص سازی کرد و از آن ها به دلیل داشتن فعالیت آنتی اکسیدانی در مواجهه با رادیکال های آزاد و قدرت ایمنی زایی و به دلیل وجود کاروتنوئید ها و ترکیباتی نظیر بتاکاروتن و داشتن پروتئین بالا به عنوان مکمل های غذایی استفاده نمود.
رفع سوء تغذیه در کودکان
تغذيه ی نامناسب كودكان به كاهش رشد، كاهش قدرت جسمی و فكری، افزايش حساسيت به بيماری ها و كوتاهی قد آنها منجر می شود. مطالعات نشان می دهند كه شيوع سوء تغذيه در كودكان زير پنج سال در مناطق مختلف كشور از 6/8 تا 38 درصد متغير است. يكي از دلايل شيوع انواع سوء تغذيه در كودكان ايرانی، مصرف تنقلات كم ارزش تغذيه ای (نظير چيپس، پفک و نوشابه های گازدار) است. غنی سازی خوراكی هـای كودكـان زيـر پـنج سـال و استفاده از مکمل های حاوی جلبک کلرلا روش مناسبی برای پيشگيری از بروز سوء تغذيه اسـت. ريـزجلبـك کلرلا منبع ارزان قيمـت و غنـی از پـروتئين، آهن، ويتامين B12 و اسيد چرب γ-لينولنيـک اسـت. بـا وجود كـاربرد گسـترده کلرلا در جهـان و بـه ويـژه در كشورهای پيشرفته، تـاكنون از ايـن جلبـک مفيـد در ايـران هيچگونه بهره بـرداری نشـده اسـت.
- منبع مناسبی از پروتئین، اسیدهای آمینه، اسیدهای چرب ضروری، ویتامین ها و سایر ترکیبات شیمیایی با منشاء گیاهی
50 تا 55 درصد وزن خشک کلرلا از پروتئین تشکیل یافتـه و محتوی تمام اسید آمینه های ضروری بوده و پروتئین کامل محسوب می گردد . از سویی میزان جذب پروتئین این مکمل بالا می باشد . کلرلا منبع غنی از پروتئین با چربی کم، کالری کم و بدون کلسترول اسـت. پروتئین های کلرلا تمام اسیدهای آمینه ضروری را دارا هستند، از ایـن رو در مسافرت های فضایی به عنوان غذا مورد استفاده قرار می گیرند. برای تأمین غذای فضا نوردان در مسـافرت های طولانی، دانشمندان با استفاده از کلرلا، یک چرخه اکولوژیک طراحی کرده اند.
- کلرلا و ویتامینB12
موضوع فراهمی زیستی ویتامین B12 از جلبک ها، موضوعی بحث برانگیز است. در واقع بین جلبک ها با توجه به وجود انواع مختلف کوبالامین و فراهمی قابل دسترس بودن آنها تفاوت های عمده ای وجود دارد. کلرلا حاوی 100 میکروگرم کل ویتامین B12 در 100 گرم محصول است ، یعنی مقدار توصیه شده روزانه 3 گرم کلرلا تامین کننده 120٪ نیاز روزانه است.
- غنی بودن از مواد معدنی از جمله کلسیم، آهن، منیزیوم، سلنیوم، روي، مس، پتاسیم، سدیم، و کرم
کلرلا منبع غنی از کلسیم ، آهن ، فسفر ، ید ، منیزیم ، روي ، سلنیوم ، مس ، منگنز و غیره بوده و دارای مقادیر قابل توجهی از کاروتنئوئید ، بتاکاروتن ، پلی ساکارید و اسید آمینه های ضر وری می باشند .
- کلرلا و ید
وجود ید در جلبک های دریایی از اهمیت بالایی برخوردار است. این عنصر در مقادیر کم فقط در جلبک های آب شیرین مانند کلرلا یافت می شود.
- کلرلا آهن و ویتامین C
- کلرلا می تواند منبع خوبی از آهن باشد. بسته به نوع مکمل، ممکن است می تواند بین 60-40٪ از نیاز روزانه را تأمین کند. همچنین منبع عالی ویتامین C است که به در جذب آهن کمک می نماید.
- کنترل دیابت
برخی تحقیقات نشان می دهد که کلرلا ممکن است به کاهش قند خون کمک کند. قند کلرلا بدون دخالت انسولین جذب شده و به سرعت در بدن انرژی ایجاد می کنـد. یک مطالعه نشان داد که مصرف کلرلا به مدت 12 هفته، سطح قند خون ناشتا را در افراد سالم و همچنین در معرض خطر بالای بیماریهای مرتبط با دیابت کاهش داد. مطالعات دیگر نشان داده اند که مکمل کلرلا، کنترل قند خون را بهبود می بخشد و حساسیت به انسولین را در بیماران مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی افزایش می دهد.
- سوخت و ساز لیپید
- اثرات ضد ویروسی و ضد باکتریایی
- بهبود عملکرد دستگاه گوارش
- افزایش سرعت رشد
- افزایش تولید سیتوکین ها
- پیشگیری از زخم های ناشی از استرس و اختلال چربی خون
- چربی بسیار اندک و کم کالري
- غنی بودن از فیبر و ضد یبوست
- حاوي کلروفیل بوده و موجب کاهش رشد تومورهای سرطانی می گردد.
- غنی از اسیدهای نوکلئیک سازنده DNA و RNA
- حاوی اسید های چرب غیر اشباع امگا 3 و 6( مانند سایر جلبک ها، کلرلا حاوی مقداری امگا 3 است. فقط 3 گرم کلرلا 100 میلی گرم امگا 3 را برای بدن تامین می نماید.)
- ضد باکتری و به عنوان عامل سم زدایی کاربرد به سزایی دارد با فلزات سنگینی نظیر جیوه ، سرب، کادمیوم، آرسنیک و سموم حشره کش ترکیب شده و آنها را از بدن خارج می کند.
- تعدیل کننده هورمونها
- تاثیر مثبت بر روي پوست و مو
کاهش وزن
کاهش وزن احتمال دارد به دلیل وجود ترکیبات پلی فنولی موجود درد کلرلا ولگاریس باشد. پلی فنول ها از چند طریق مسیر آنزیمی دخیل در متابولیسم انرژی، مسیرهای آنابولیک را مهار و مسیرهای کاتابولیک را فعال می کنند. به عنوان مثال آنزیم استیل کوآنکربوکسیلاز، اسید چرب سنتتاز و هیدروکسی متیل گلوتاریل کوآ ردوکتاز مهار می شود و سنتز و تجمع چربی کاهش می یابد و با تنظیم افزایشی کارنیتین پالمیتوئیل ترانسفراز1، بتا اکسیداسیون اسیدهای چرب افزایش و گلیسرول 3 فسفات آسیل ترانسفراز 1 از استریفیکاسیون اسیدهای چرب کاهش می یابد و از تبدیل آن ها به تری گلیسرید جلوگیری می کند. همچنین پلی فنول ها اثر ماری بر لیپاز پانکراسی دارند و از جذب چربی در روده چلوگیری می کنند.
در رژيم غذايي انسان و حيوانات از پودر كلرلای خشک استفاده می شود. از كلرلا به عنوان ماده خام برای صنابع مختلف كه احتياج به كلروفيل جهت تهيه مواد معطره (Deodorant) دارند، استفاده می گردد.
تقویت بینایی
این جبلک سلامت چشم را پشتیبانی می نماید. کلرلا حاوی لوتئین و زاكزانتین، دو كاروتنوئید مهم است كه از چشم محافظت نموده و خطر دژنراسیون ماكولا را كاهش می دهند.
کاهش علایم مرتبط با سندروم قبل از قاعدگی (PMS)
شواهد متعددی نشان می دهد که کلرلا نقش موثری در تسکین علائم سندرم قبل از قاعدگی (PMS) دارد. چرا که کلرلا حاوی کلسیم و ویتامین های گروه B است، که هر دوی آنها باعث کاهش PMS می شوند.
پاکسازی محیط از مواد آلود
سیستم های کشت ریزجلبک ها می توانند نقش ارزنده ای را در تصفیه پساب ها ایفا نمایند زیرا ریز جلبک ها قادرند برداشت و حذف مواد مغذی به خصوص نیتروژن، فسفر، فلزات سنگین، مواد آلی و پاتوژن را از پساب افزایش دهند. نکته قابل توجه در تصفیه پساب ها با استفاده از ریزجلبک ها، همزیستی و همکاری آنها با باکتری ها در فرایند تصفیه است. در اين ارتباط، ريزجلبك ها گاز دی اکسید کربن حاصل از فعالیت های متابوليسمی باکتریها را جذب كرده و در فرآيند فتوسنتز مورد استفاده قرار می دهند و از طرف ديگر اكسيژن توليد شده توسط ريزجلبک ها در فرايندهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
عوارض جانبی احتمالی
محققان گزارش نمودند که برخی از افراد با مصرف این مکمل دچار حالت تهوع و ناراحتی در شکم شده اند.
