موارد مصرف :
- به عنوان مکمل غذایی حاوی آهن برای تامین نیاز روزانه آهن نوزادان و کودکان
- پیشگیری از فقر آهن و آنمی ناشی از فقر آهن در کودکان
دستور مصرف : میزان مصرف روزانه یک میلی لیتر ( معادل 7 میلی گرم آهن ) از محلول به صورت خوراکی یا طبق دستور پزشک معالج است. قبل از هربار مصرف شیشه را به خوبی تکان دهید.
چرا آهن برای کودکان مهم است؟
بطور کلی فقر آهن شایع ترین کمبود تغذیه ای در کودکان می باشد. بیشترین شیوع فقر آهن در محدوده سنی 24-9 ماه به علت رشد سریع شیرخواران می باشد، هر چند که در کودکان سنین مدرسه و قبل از بلوغ با شیوع کمتری وجود دارد. شيوع كم خوني فقر آهن در 23 % كودكان سـن مدرسه گزارش شـده اسـت. سرعت بالای رشـد در كودكان منجر به ايجاد عوارض جبران ناپذير و غيرقابل برگشت ناشی از فقر آهـن در كودكان می شود. آهن ماده مغذی است که برای رشد و نمو کودک ضروری است، اما بعضی از بچه ها به اندازه کافی آهن ندارند.
* آهن به انتقال اکسیژن از ریه ها به بقیه بدن کمک می نماید.
* به عضلات کمک می کند تا اکسیژن را ذخیره و استفاده کنند.
* اگر رژیم غذایی کودک شما فاقد آهن باشد، ممکن است دچار بیماری به نام کمبود آهن شود. کمبود آهن در کودکان یک مشکل شایع است. این می تواند در بسیاری از سطوح، از کمبود خفیف تا کم خونی فقر آهن ، وضعیتی که در آن خون به اندازه کافی گلبول قرمز سالم وجود ندارد، وجود داشته باشد. کمبود آهن درمان نشده می تواند بر رشد و نمو کودک تأثیر بگذارد.
اختلالات همراه با فقر آهن در کودکان
افت تحصیلی با کمبود آهن در کودکان
آهن از عناصر تشكيل دهنده هموگلوبين می باشد كه برای اكسيژن رسانی به بافت هـا، انتقـال الكترون در سلولها، ساخت آنـزيم هـای لازم برای مصرف اكسيژن و توليد انرژی و ذخيـره اكسـيژن در بافتها ضروری اسـت . كمبود آن باعث كاهش تمركز فكری و توان يادگيری، و پايين آوردن كارآيی جسمی می شود. افت تحصيلی و اختلالات يادگيری در دانش آموزان سالهای اوليـه مدرسه ممكن است ناشی از عدم كفايت ذخيـره آهـن باشـد و بسياری از مشكلات ذهنی و رفتارهای كودكان به ايـن عارضه نسبت داده می شود. اين عوارض با توجه به نقـش آهن در ميلينه شدن اعصاب و تأثير در سرعت هدايت عصبی قابـل توجيه بوده و تغيير در پاسخ های حسی و رفتاری در نتيجه كمبود آهن بديهی است. در بعضی از كودكان مبتلا ممكن است اختلالات بينايی و شنوايی غيرقابل برگشت رخ دهد.
تاثیر آهن بر سیستم عصبی مرکزی
انتقال آهن به مغز و جذب آن در دوره پـس از تولد به سرعت صورت می گیرد. آهن مغز ممکن است آزاد و یا در اتصال بـا ترانسـفرین، فریتین، لاکتوفرین، آنزیم ها و لیپیدها در بافت مغز دیده شود . توزیع آهن در تمام مناطق مغز یکنواخت صورت نمی گیرد. قابلیـت اتصـال آهن در سالهای اولیه زنـدگی نسـبت بـه سنین بالاتر بیشتر است و با توجه به اینکه بیشترین رشد مغز در سالهای اولیه اتفاق می افتد کم خونی فقر آهن در سال های اولیه زنـدگی تکامـل کودکان را تحت تأثیر قرار می دهد. تشـکیل میلین در بسیاری از بخش های مغز در دو سال اول زنـدگی اتفاق می افتد که کودک در معرض فقر آهن اسـت. الیگو دندرو سیت ها سلول های تولید کننده میلین در مغز هستند. الیگو دندروسیت ها سـنتز اسید چرب و کلسترول را بـرای تولیـد میلین بـه عهده دارند که این روند نیـاز بـه آهـن دارد. آهــن و پــروتئین در الیگو دندروسیت ها متمرکز می شوند، پس در ماده سفید رنگ نسبت بـه ماده خاکستری مغز تجمع آهن بیشـتر است، بنـابراین کمبود آهن در جنین، نوزاد و کودک نو پا، ممکـن است با متابولیسم غیرطبیعی انتقـال دهنـده های عصبی و یا هیپو میلینیزاسیون(Hypomyelination) همراه گردد.
سیستم شـنوایی
کــاهش ســرعت انتقــال ایمپالس های مسیرهای شنوایی ساقه مغز در 6 ،12 و 18 مـاهگی در شـیرخواران بـا آنمـی فقـر آهن گزارش شده است. حتی با وجـود تشـخیص به موقع آنمی فقر آهن، انتقال آهسته ترایمپالس های عصبی مسـیرهای شـنوایی سـاقه مغـز در سـن 4 سالگی نسبت به شیر خوران سالم دیده شده است. در دوران جنینی فقر آهن بـا عملکـرد غیر طبیعی سیستم شنوایی در بدو تولد در نوزادان متولد شده با سن جنینی 35 هفته یا کمتر همراه است. از دست دادن شنوایی در کمبـود آهـن در نتیجـه کاهش فعالیت آنزیم وابسـته بـه آهـن در حلـزون گوش داخلی، کاهش سلول های گانگلیون مارپیچی و تغییــرات در ایمپالس های عصبی مسیرهای شنوایی دیـده شـده اسـت . یکی دیگر از عملکردهای آهن در سیستم شنوایی، نقش آن در میلین سـازی راه هـای شـنوایی اسـت. اخــتلال در پــردازش شــنوایی و انتقــال در مسیرهای عصـبی سیسـتم شـنوایی ممکـن اسـت ناشی از نقش آهن در میلین سازی باشد.
چرخه خواب
الگوهای خواب در شیرخواران با فقر آهن متفاوت بوده، که نشان دهنده نقش آهن در ایجاد الگودهی طبیعی خواب است. در کودکان مبتلا به فقر آهن در 6 مـاهگی، افزایش چرت زدن در طول روز، بیقراری در طـول خواب و کاهش زمان خـواب آرام گزارش شده است.
مراحل ایجاد کم خونی فقر آهن
1- مرحله Prelatent : در اين مرحله فقط فريتين سرم كاهش دارد و جذب آهن افزايش می يابد در حـالی كـه هموگلـوبين و ديگـر پروتئين های وابسته به آهن كاهش ندارند .
2- مرحله Latent :در اين مرحله هموگلوبين خـون درحـد پـايين طبيعی است ولی ترانسفرين و آهن خون كاهش دارد.
3- مرحله Frank : در اين مرحلـه هموگلـوبين و آهـن خـون كـم می شود و گلبول های قرمز كمرنگ و كوچک تر هستند.
چه افرادی در معرض خطر کمبود آهن هستند؟
نوزادان و کودکان در معرض خطر کمبود آهن عبارتند از:
- نوزادانی که زودرس به دنیا می آیند یا وزن آنها هنگام تولد پایین است.
- نوزادانی که قبل از 1 سالگی از شیر گاو یا شیر بز استفاده می کنند.
- نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند و بعد از 6 ماهگی غذای کمکی حاوی آهن به آنها داده نمی شود.
- نوزادانی که شیر خشک هایی می خورند که با آهن غنی نشده است.
- کودکان 1 تا 5 ساله که بیش از 24 اونس (710 میلی لیتر) شیر گاو، شیر بز یا شیر سویا در روز می نوشند.
- کودکانی که از به بیماری های عفونی مزمن یا رژیم های غذایی محدود مبتلا هستند.
- کودکانی که در معرض دریافت سرب قرار گرفته اند.
- کودکانی که به اندازه کافی غذاهای غنی از آهن نمی خورند.
- کودکانی که دارای اضافه وزن یا چاقی هستند
- دختران نوجوان نیز در معرض خطر کمبود آهن قرار دارند زیرا بدن آنها در دوران قاعدگی آهن از دست می دهد.
علائم و نشانه های کمبود آهن در کودکان چیست؟
آهن کم می تواند توانایی عملکرد کودک را مختل می نماید. با این حال، بیشتر علائم و نشانه های کمبود آهن در کودکان تا زمان بروز کم خونی فقر آهن ظاهر نمی شود. اگر کودک شما دارای فاکتورهای خطر کمبود آهن هستند، با پزشک مشورت کنید.
علائم و نشانه های کم خونی فقر آهن
علائم و نشانه های کم خونی فقر آهن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پوست رنگ پریده
- خستگی
- دست و پای سرد
- رشد آهسته
- اشتهای ضعیف
- تنفس غیر طبیعی و سریع
- اختلالات رفتاری
- عفونت های مکرر
-هوس های غیرمعمول برای مواد غیر مغذی مانند یخ ، خاک ، رنگ یا نشاسته
آیا باید فرزندم از نظر کمبود آهن غربالگری شود؟
کمبود آهن و کم خونی فقر آهن به طور معمول از طریق آزمایش خون تشخیص داده می شود. آكادمی اطفال آمریكا توصیه می كند كه همه كودكان بین سن 9 تا 12 ماهگی از نظر كم خونی ناشی از فقر آهن مورد آزمایش قرار گیرند و در سنین بعدی نیز كودکانی كه در معرض خطر كمبود آهن هستند، بررسی شوند. بسته به نتایج غربالگری، پزشک کودک ممکن است یک مکمل خوراکی آهن یا یک مولتی ویتامین روزانه را توصیه نماید. می توان از کمبود آهن در کودکان جلوگیری نمود. برای ادامه رشد کودک خود، در وعده های غذایی و میان وعده غذاهای غنی از آهن به او بدهید.
