موارد مصرف: به عنوان مکمل غذایی حاوی آهن برای تامین نیاز روزانه آهن نوزادان و کودکان، پیشگیری از فقر آهن و آنمی ناشی از فقر آهن در کودکان.
روش مصرف: میزان مصرف روزانه یک میلی لیتر (معادل 14 میلی گرم آهن) از محلول به صورت خوراکی یا طبق دستور پزشک معالج است. قبل از هر بار مصرف شیشه را به خوبی تکان دهید.
شرایط نگهداری: در دمای کمتر از 30 درجه سانتیگراد و دور از نور مستقیم و رطوبت، در بسته بندی اصلی و دور از دسترس کودکان نگهداری شود.
هشدار مصرف: در صورت ابتلا به هموکروماتوزیس، هموسیدروزیس، آنمی همولیتیک و یا در صورت سابقه حساسیت به ترکیبات به کار رفته در این محصول از مصرف فرآورده پرهیز شود.
آهن: آهن یک ماده معدنی مهم در رژیم غذایی است که در عملکردهای مختلف بدن از جمله انتقال اکسیژن در خون نقش دارد. این امر در تأمین انرژی برای زندگی روزمره ضروری است. آهن همچنین برای رشد مغز حیاتی است. نوزادان، کودکان نوپا، کودکان پیش دبستانی و نوجوانان بیشتر در معرض خطر کمبود آهن هستند، این امر بیشتر به دلیل افزایش نیاز آهن در دوره های رشد سریع است. بدون مداخله، کودکی که رژیم غذایی به اندازه کافی آهن مصرف نمی کند، در نهایت دچار کم خونی فقر آهن می شود. اگر شک دارید کودک شما دچار کمبود آهن است یا خیر به پزشک مراجعه کنید.
آیا آهن می تواند سمی باشد؟ آهن در مقادیر زیاد سمی است. از مصرف بیش از اندازه آهن خودداری کنید و به کودک خود مکمل آهن بدون نسخه ندهید، زیرا مصرف بیش از حد آهن باعث مرگ می شود. در نوزادان و كودكان خردسال، حداكثر 20 میلی گرم در روز حد مجاز بی خطر است (بیشتر مکمل های آهن حاوی حدود 100 میلی گرم در هر قرص هستند). مهم است که مکمل های آهن را در محفظه محکم دربسته و از دسترس کودکان دور نگه دارید، زیرا قرص های آهن اغلب توسط کودکان به عنوان خوراکی اشتباه گرفته می شوند. اگر مشکوک به مصرف بیش از حد آهن هستید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید یا به بخش اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
علائم کم خونی فقر آهن: علائم و نشانه های کم خونی فقر آهن در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکلات رفتاری
- تکرار عفونت ها
- از دست دادن اشتها
- بی حالی
- نفس نفس زدن
- تعریق زیاد
- ولع خوردن غذای عجیب (پیکا) مانند خوردن خاک
- عدم رشد با سرعت مورد انتظار
دلایل کمبود آهن در کودکان: عوامل عمده فقر آهن در کودکان عبارتند از:
- نارس بودن و وزن کم هنگام تولد
- تغذیه انحصاری با شیر مادر بیش از شش ماه (عدم مصرف مواد غذایی جامد)
- مصرف زیاد شیر گاو در کودکان خردسال کمتر از دو سال
- مصرف کم گوشت یا عدم مصرف آن
- رژیم غذایی گیاهی
- رژیم غذایی نامناسب در سال دوم زندگی
- بیماری های احتمالی دستگاه گوارش
نوزادان، کودکان و نوجوانان دچار جهش سریع رشد می شوند که این امر نیاز آنها به آهن را افزایش می دهد.
دلایل اصلی کمبود آهن در کودکان بر اساس گروه سنی عبارتند از:
نوزادان کمتر از شش ماه: نوزادان ذخیره آهن خود را در رحم مادر دریافت می کنند، به این معنی که رژیم غذایی مادر در دوران بارداری بسیار مهم است. نوزادان کم وزن یا نارس در معرض خطر کمبود آهن هستند و به مکمل های آهن (فقط تحت نظر پزشک) نیاز دارند.
نوزادان شش ماهه تا یک ساله: ذخایر آهن کودک در نیمه دوم سال اول زندگی کم است. اگر رژیم غذایی کودکان به اندازه کافی غذای جامد غنی از آهن نباشد، کودک دچار کمبود می شود. تقریباً در شش ماهگی می توان روزانه دو وعده غلات ساده و غنی شده از آهن غنی شده با شیر مادر یا شیر خشک مصرف نمود. به محض عادت کودک به غلات، گوشت های ساده و پوره را می توان به زودی با مواد جامد دیگر نیز به کودک داد. ورود دیررس مواد جامد به رژیم غذایی کودک یکی از دلایل عمده کمبود آهن در این گروه سنی است.
کودکان یک تا پنج ساله: شیر مادر حاوی مقدار کمی آهن است، اما شیردهی طولانی مدت می تواند منجر به کمبود آهن شود به خصوص اگر شیر مادر جایگزین غذاهای جامد در رژیم غذایی باشد. شیرهای کم آهن مانند شیر گاو، شیر بز و شیر سویا نباید تا 12 ماهگی داده شود. کودکانی که ترجیح می دهند از به جای خوردن غذاهای جامد، شیر بخورند، در معرض کمبود آهن قرار دارند.
نوجوانان: دختران نوجوان به دلیل عوامل مختلفی از جمله جهش رشد در دوران بلوغ، از بین رفتن آهن در طی دوره های قاعدگی و خطر کمبود تغذیه به دلیل رژیم غذایی که باعث محدود شدن غذا می شود، در معرض خطر هستند. به طور کلی اختلالات دستگاه گوارش، مانند بیماری سلیاک، یک علت نادر اما احتمالی کم خونی در کودکان است.
پیشنهاداتی برای والدین نوزادان: برخی از پیشنهادات برای جلوگیری از کمبود آهن در نوزادان کمتر از 12 ماه شامل موارد زیر است:
- در دوران بارداری رژیم غذایی غنی از آهن داشته باشید. گوشت قرمز بهترین منبع آهن است.
- آزمایشات برای بررسی کم خونی باید در دوران بارداری انجام شود. اگر پزشک مکمل های آهن را تجویز کرده است، آنها را فقط طبق دستورالعمل مصرف کنید.
- به کودک خود شیر دهید و یا شیر خشک های غنی شده با آهن را انتخاب کنید. به او شیر گاو یا مایعات دیگری که ممکن است غذاهای جامد غنی از آهن را قبل از 12 ماهگی کاهش دهد، ندهید.
- مصرف غذاهای جامد را به تأخیر نیندازید. از حدود شش ماهگی شروع به دادن غذاهای پوره به کودک خود کنید. غلات غنی شده با آهن، شیر خشک غنی شده با آهن کلی اولین غذاهایی هستند که توسط کودک مصرف می شوند.
پیشنهاداتی برای والدین کودکان خردسال: برای جلوگیری از کمبود آهن در کودکان نوپا و پیش دبستانی هفته ای سه تا چهار بار گوشت قرمز بدون چربی مصرف کنید.
سایر مواد غذایی مانند:
- لوبیای خشک
- عدس
- نخود
- کنسرو لوبیا
- مرغ
- ماهی
- تخم مرغ
- آجیل مصرف کنید.
اینها منابع مهم آهن در رژیم غذایی روزانه کودک هستند. اگر خانواده از رژیم گیاه خواری پیروی می کنند، ممکن است لازم باشد از یک متخصص تغذیه مشاوره بگیرید تا اطمینان حاصل کنید که تمام نیازهای غذایی فرزندتان را برآورده می کنید. از ویتامینC استفاده کنید زیرا به بدن کمک می کند آهن بیشتری جذب نماید. اطمینان حاصل کنید که کودک غذاهای فراوانی سرشار از ویتامینC مانند پرتقال، لیمو، نارنگی، توت، کیوی، گوجه فرنگی، کلم، فلفل دلمه ای و کلم بروکلی داشته باشید. به یاد داشته باشید که اسهال مزمن می تواند ذخایر آهن کودک را کاهش دهد. همچنین انگل های روده ای مانند کرم ها می توانند باعث کمبود آهن شوند. برای تشخیص و درمان سریع به پزشک مراجعه کنید.
پیشنهاداتی برای والدین نوجوانان:
برای جلوگیری از کمبود آهن در نوجوانان: با کودک خود در مورد اهمیت آهن صحبت کنید. به آنها کمک کنید تا به اندازه کافی آگاه شوند تا بتوانند مسئولیت انتخاب غذای خود را انجام دهند. غذاها و وعده های غذایی غنی از آهن مانند غلات صبحانه غنی شده با آهن و نان را به آنها بدهید و گوشت، مرغ یا ماهی را به همراه وعده های غذایی مصرف کنید. اگر کودک می خواهد از مصرف گوشت قرمز جلوگیری کند و گیاهخوار شود، منابع خوبی از آهن غیر حامی مانند حبوبات خشک، عدس، نخود فرنگی، کلم بروکلی، اسفناج، لوبیا، غلات غنی شده، نان و غلات کامل را به او بدهید. غذاهای غنی از ویتامینCمانند میوه ها یا سبزیجات همراه با وعده های غذایی نیز باید به آنها بدهید. مقدار مصرف چای و قهوه را کاهش دهید، زیرا این امر می تواند در جذب آهن اختلال ایجاد کند.
تشخیص کمبود آهن: اگر مشکوک به کمبود آهن در کودک هستید، مهم است که به پزشک مراجعه کنید. هدف از تشخیص این است که بیماری های دیگری را که می توانند علائم مشابه داشته باشند، مانند بیماری سلیاک، را درمان نماید.
روش های تشخیص عبارتند از:
- معاینه ی جسمی
- تاریخچه بیماری های مبتلا به آن
- آزمایش خون
