موارد مصرف:
- بی اشتهائی
- احساس ضعف عمومی
- تامين کننده قسمتی از املاح و ويتامين های مورد نياز بدن در دوران نقاهت بيماران و تغذيه سالمندان
- بی نظمی های گوارشی ، کبدی و صفراوی
دستور مصرف : سه بار در روز هر بار يک يا دو قرص نیم ساعت قبل از غذا(به مدت 4 الی 8 هفته ، سپس بتدریج مصرف آن را تا قطع کامل کاهش داده و بعد از چند ماه در صورت نیاز ، مجددا به همان صورت مصرف شود)
تداخلات دارویی : همراه داروهای پایین آورنده قند خون به دلیل اثر سینرژیک با احتیاط مصرف شود.
عوارض جانبی : به ندرت واکنش های حساسيتی در ارتباط با گياهان به کاررفته در اين دارو گزارش شده است .
موارد منع مصرف : مصرف آن در خردسالان توصیه نمی شود .
مصرف در بارداری و شیردهی : منع مصرف دارد .
نکات قابل توجه :
– دارو دور از دسترس اطفال نگهداری شود .
– در خردسالان ، به جای قرص شیکوریدین ، از پودر جنرال تونیک دینه استفاده شود .
شرایط نگهداری : در دمای کمتر از 30 درجه سانتیگراد، دور از نور و رطوبت نگهداری شود.
اثرات درمانی و فارماکولوژی : قرص شيکوريدين با توجه به خواص مواد موثره ترکيبات آن يک مقوی اشتهاآور ، افزايش دهنده ترشح صفرا (choleretic) و دفع آن (cholagogue) ، نيروبخش و ترميم کننده کمبودهای تغذيه ای و تامين کننده املاح معدنی لازم می باشد، اين مواد سوخت و ساز مواد قندی را در بدن تقويت و با کاهش میزان قند خون اشتها را افزايش می دهند.
اجزاء تشکیل دهنده : قرص شيکوريدين فرآورده ای گياهي است که از عصاره ريشه کاسنی (Cichorium intybus) ، دانه شنبليله (Trigonella foenum-graecum) و اسانس رازيانه (Foeniculum vulgare) تهيه شده و به میزان 4 میلی گرم پلی فنل تام بر مبنای پیروگالل در هر قرص استاندارد شده است . ريشه کاسني حاوی مقدار کافي مواد قندی، اينولين، لاکتوسين ، لاکتوپيکرين و املاح معدنی (کلسيم ، پتاسيم ، فسفر،سديم ، منيزيم ، منگنز و مس) ويتامين های گروه B ، ويتامين C ، ويتامين K و دانه شنبليله دارای قندهايی مانند استاکيوز، گالاکتومانها، ساپونین ها مانند دیوسژنین، ليپيدها، پروتيدها و نوکلئوپروتيدها، ترکيبات فسفره مانند لسيتين ، فيتين و ترکيبات ازته مانند کولين و تری گونلين می باشد که ماده اخير می تواند مولد ويتامين pp (نيکوتين آميد) باشد. اسانس رازيانه دارای حداقل 60 درصد آنتول و همچنين انيس آلدئيد، دی پانتن، فنکون، فلاندرن و پينن می باشد.
شنبلیله(Trigonella foenum-graecum):
شنبلیله با نام علمی (Trigonella foenum-graecum) گیاهی است که حدود 60–90 سانتی متر طول دارد. دارای برگ های سبز، گلهای سفید کوچک و غلافهایی است که حاوی دانه های کوچک قهوه ای طلایی می باشد. منشأ اين گياه نواحی آفريقای شـمالی و سـواحل شـرقی مديترانه است. طبق نظر بعضی از محققین در آغاز بومی ايران بوده و سپس به ديگر منـاطق منتقـل شـده است. شنبلیله مدتهاست در طب جایگزین استفاده می شود. این ماده رایج در غذاهای هندی است و اغلب به عنوان مکمل مصرف می شود. هزاران سال است که شنبلیله در داروهای جایگزین و چینی برای درمان بیماری های پوستی و بسیاری از بیماری ها استفاده می شود. از دانه و پودر شنبلیله به دلیل مشخصات غذایی و طعم کمی شیرین و مغزدار در بسیاری از غذاهای هندی استفاده می شود.
ترکیبات تشکیل دهنده:
مواد تشكيل دهنده اصلی دانه شامل ســاپونين هــا، آلكالوييدها و فيبرهای موسيلاژی (50 درصد) می باشند.
ارزش غذایی :
یک قاشق غذاخوری (11.1 گرم) دانه کامل شنبلیله حاوی 35 کالری و چندین ماده مغذی است:
- فیبر: 3 گرم
- پروتئین: 3 گرم
- کربوهیدرات: 6 گرم
- چربی: 1 گرم
- آهن: 20٪ ارزش روزانه
- منگنز: 7٪
- منیزیم: 5٪
کاربردهای دارویی : این گیاه فواید بی شماری برای سلامتی دارد.
تأثیر بر میزان تستوسترون و تقویت عملکرد جنسی در مردان:
یکی از رایج ترین دلایلی که مردان از مکمل های شنبلیله استفاده می کنند ، تقویت تستوسترون است. برخی مطالعات نشان داده اند که اثرات مفیدی از جمله افزایش میل جنسی دارد. در یک مطالعه 8 هفته ای، 30 مرد در سن حدود 40 سال، نیمی از آنها 500 میلی گرم شنبلیله در روز دریافت می کردند. گروه غیر مکمل کاهش کمی در تستوسترون را تجربه کردند، اما گروهی که از مکمل شنبلیله استفاده نمودند افزایش 20 درصدی مقدار تستوسترون را نشان دادند. این گروه همچنین 2٪ کاهش چربی بدن را نیز داشتند. در یک مطالعه 6 هفته ای به 30 مرد 600 میلی گرم عصاره شنبلیله برای ارزیابی تغییرات عملکرد جنسی و میل جنسی داده شد. بیشتر شرکت کنندگان افزایش قدرت و بهبود عملکرد جنسی را گزارش نمودند.
کنترل دیابت
ممکن است به کنترل دیابت و سطح قند خون کمک نماید. شنبلیله به شرایط متابولیکی مانند دیابت کمک می نماید. به نظر می رسد هر دو نوع دیابت 1 و 2، همراه با افزایش تحمل عمومی کربوهیدرات تاثیر گذار باشد. در یک مطالعه ، افراد مبتلا به دیابت نوع 1 در وعده نهار و شام 50 گرم پودر دانه شنبلیله مصرف کردند. پس از 10 روز ، شرکت کنندگان سطح قند خون و کاهش کلسترول بد (LDL) را تجربه کردند. در مطالعه ای دیگر، افراد بدون دیابت از شنبلیله استفاده کردند. آنها 4 ساعت پس از مصرف، 13.4٪ کاهش سطح قند خون را تجربه نمودند. این مزایا ممکن است به دلیل نقش شنبلیله در بهبود عملکرد انسولین باشد. در يک مطالعه بالينی که در سال 2015 صورت گرفته است اثربخشی شنبلیله در كنترل قنـد خـون مشاهده شده است. بيست و پنج بيمار مبتلا به ديابت نوع 2 به دو گروه تقسيم شدند و يک گروه روزانه 1 گـرم عـصاره خشک هيدروالكلی بذر شنبليله را مصرف نمودند و گروه دوم رژيم غذايی به همراه ورزش را برای كنترل قند خـون بـه كـار بردند. بعد از دو ماه قند خون در هر دو گروه پـايين آمـده بـود ولی تفاوت معنی داری بين دو گـروه مـشاهده نـشد و پژوهشگران نتيجه گيری كردند كـه شـنبليله و رژيـم غـذايی و ورزش هر دو می توانند در كنترل و كاهش قنـد خـون بيمـاران ديابتی نوع 2 موثر باشند.
سایر خواص شنبلیله برای سلامتی
شنبلیله برای درمان انواع بیماری ها استفاده می شود. با این حال، بسیاری از کاربردهای دارویی آن به اندازه کافی مورد بررسی قرار نگرفته اند تا بتوانند به نتایج قابل استناد دست یافت. تحقیقات اولیه نشان می دهد که شنبلیله می تواند به موارد زیر کمک نماید:
کنترل اشتها
نتایج یک مطالعه نشان داد که شرکت کنندگان با مصرف دو هفته ای شنبلیه کاهش 17 درصدی چربی را گزارش نمودند. سطح کلسترول برخی شواهد نشان می دهد که شنبلیله می تواند سطح کلسترول و تری گلیسیرید را کاهش دهد. در سال 2004 با انجام آزمايش هـای متعـدد محققان نـشان دادند كه اين گياه در رفع اسـتئوميليت و سـل اسـتخوانی اطفـال موثر است، به دليل دارا بودن فسفر، آهن، كربوهيدراتها، مواد ازته، دياستازها و ساير مواد موجود در اين گياه، می تواند برخی از بيماری های ناشی از بی اشتهايی و ضعف و لاغری را از بـين ببرد، همچنين از آن می توان برای مـوارد مختلفـی كـه تجـويز داروهای آهن و فسفردار ضرورت پيدا می كند، استفاده به عمل آورد.
سوزش سردل
یک مطالعه آزمایشی در افراد مبتلا به دل درد مکرر نشان داد که شنبلیله علائم آنها را کاهش داد. در حقیقت، اثرات آن با داروهای ضد اسید مطابقت داشت.
ملین
تركيبات موسيلاژی دراندوسپرم دانه كه در اثـر هيـدروليز توليد مانوز و گالاكتوز مـی كننـد (28 درصـد). شـنبليله خنثـی است و حاوی گالاكتومانـان و كمی گـزيلن اسـت. دانـه هـای شنبليله خاصيت مسهلی دارند و اين اثر به دليل وجود موسيلاژ است. موسيلاژ شنبليله ظرفيت خيس شدن برابر آلژينات سديم دارد. همچنين اثر سوسپانسيون كنندگی و امولسيون كننـدگی آن هم رضايت بخـش اسـت.
غنی از پروتئین
ميزان پروتئين در اين گياه بالا بوده (25 – 22 درصـد) و پروتئين آن غنی از ليـزين، آرژنـين، تريپتوفـان و ميـزان كمی هسيتيدين است و سطح پايينی از اسيد آمينه گوگرد دار ترئونين و والين و متيونين دارد.
سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدان
هيپر گليسمی در شرايط ديابتی باعث افزايش جريان الکترون در ميتوکندری شده که باعث مهار کمپلکس III ميتوکندری و در نتيجه افزايش توليد راديکال سوپر اکسيد می شود. نتایج تحقیقات نشان می دهد که عصاره شنبليله سبب کاهش شاخص ميزان اکسيداسيون ليپيدی در بافت های کبد، کليه و قلب رت های ديابتی با استرپتو زوسين می شود. همچنین مححقان گزارش نمودند تزريق عصاره شنبليله باعث بهبود فعاليت آنزيم های آنتی اکسيدانی مانند سوپر اکسيد ديسموتاز، گلوتاتيون پر اکسيداز و کاتالاز مي شود.
عوارض جانبی :
شنبلیله برای اکثر افراد سالم نسبتاً ایمن به نظر می رسد. با این حال، مانند اکثر مکمل ها، عوارض جانبی کمتر جدی مانند اسهال و سوء هاضمه گزارش شده است. همچنین ممکن است با کاهش اشتها، در افرادی که دچار اختلال در خوردن باشند یا در تلاش برای افزایش وزن، مضر باشد. با توجه به تأثیر آن بر قند خون، اگر از داروی دیابت یا سایر مکمل هایی که سطح قند خون را کاهش می دهند استفاده می شود، باید با احتیاط از شنبلیله استفاده نمود. شنبليله در خانم های دارای علايم آسم و يا سابقه به هم خوردگی دستگاه گوارشی دارند با احتياط مصرف شود. خانم های دارای پوست حساس، از چسب های پوستی برای بررسی حساسيت به شنبليله استفاده شود. خانم هايی كه وارفارين با آسپرين مصرف مي كنند، احتياط نمايند. مطالعات حیوانی نشان می دهد که دوزهای بسیار زیاد عوارض جانبی بی شماری از جمله:
- کاهش باروری
- مشکلات عصبی
- و افزایش خطر سقط جنین ایجاد می کند.
رازیانه(Foeniculum vulgare) :
گیاه رازیانه(Foeniculumvulgare) گیاهی است علفی و معطر از تیره جعفری(Umbelliferae) که ظاهری شبیه به شوید با گل های چتری زرد رنگ دارد که دارای مصارف خوراکی و درمانی می باشد. رازیانه تا ارتفاع 2 متر رشد می کند و ریشه دوکی شکل دوشاخه دارد. برگ ها دارای غلاف گوشتی ضخیم و ساقه آغوش بوده و خوراکی می باشند. گل ها دارای گل آذین چتر مرکب هستند. میوه شیزوکارپ تخم مرغی و دارای رگه های برجسته طولی می باشد. قسمت مورد استفاده رازیانه، ریشه، برگ ومیوه آن است.
کاربردهای دارویی:
رازیانه غنی از فیتواستروژن ، غالباً برای: قولنج، روده تحریک پذیر، کلیه ها، طحال، کبد، ریه ها، سرکوب اشتها، بزرگ شدن سینه، تقویت قاعدگی، بهبود سیستم هضم، افزایش جریان شیر و افزایش جریان ادرار استفاده می شود. رازیانه همچنین معمولاً برای درمان: آمنوره، آنژین، آسم ، اضطراب، افسردگی، فشار خون پایین و افزایش میل جنسی استفاده می شود.
افزایش شیر ماردان شیرده
رازیانه به طور قابل توجهی، باعث افزایش سطح پرولاكتين سرم خون مادران شيرده می شود. آنتاگونيست دوپامين باعث افزایش سطح پرولاكتين سرم می شود.
کاهش علائم دیسمنوره
بسياری از پژوهـشگران اثرات رازيانه را روی دستگاه تناسـلی جـنس مـاده و غـدد پستانی ، به خواص استروژنی آنتول موجود در اسـانس آن نسبت می دهند و معتقـد هـستند كـه پليمرهـای آنتـول مانند دی آنتول و فتوآنتول بعنـوان فيتـواسـتروژن عمـل می نماينــد. رازیانه در اسپاســم های ناشی از اكـسی توسـين و پروسـتاگلندين اثرات ضـد درد و ضـد اسپاسم داشته و ميزان خروج خون قاعـدگی را در فاصـله زمانی كوتاهتری تسهيل می نمايـد كـه ايـن اثـر نيـز در كاهش درد موثر است. مطالعه ای گزارش كرده است كه اسانس رازيانه قادر است تواتر و شدت انقباضات رحمی را در رحم جدا شده موش صحرايی كاهش دهد.
تقویت حافظه
استروژن از جمله هورمونهای استروئیدی است که علاوه بر اثرات شناخته شده اش بر جنس ماده، اثرات مفیدی نیز بر روی حافظه دارد. گیاه رازیانه حاوی ترکیبات فیتواستروژنی می باشد. بخشی از اثرات مفید عصاره رازیانه بر حافظه از طریق گیرنده های استروژنی در مغز ایجاد می شود.
